سالمندان درد و انواع آن را بشناسند

عبدالله حسینلو کارشناس ارشد فیزیولوژی از اورمیه

پدیده درد نتیجه تبادلات شیمیایی و تغییرات واکنش سه بخش عمده در بدن شامل اعصاب محیطی ، نخاع و مغز است که هر یک نقش عمده‌ای در بروز درد دارند. اعصاب محیطی

شامل شبکه‌ای از رشته‌های عصبی است که در سراسر بدن گسترده شده‌اند. تماس با پایانه‌های این رشته‌های عصبی حس درد را به همراه خواهد داشت. در اندامهایی مثل پوست ، مفاصل ، عضلات و سایر اندامهای بدن میلیونها عدد از این پایانه‌ها که به نام گیرنده‌های درد نامیده می‌شود، دیده می‌شود. نخاع هنگامی که پیامهای درد به این ناحیه رسید، با سلولهای عصبی ویژه‌ای که به عنوان فیلتر عمل می‌کنند، مواجه خواهند شد. درخصوص دردهای شدید مثل حالتی که دست ما به یک ظرف داغ می‌چسبد، پیامها بسرعت به طرف مغز ارسال خواهند شد و در موارد دیگر که زیاد حاد و فوری نیستند سرعت ارسال پیامها کمتر است.

مغز مرکز تجزیه و تحلیل پیامهای درد در مغز قرار دارد. این عضو با ارسال پیام به سایر قسمتهای بدن فرآیند بهبود عضو آسیب دیده را تسریع می‌کند. مثلا هنگامی که انگشت شما زخم می‌شود ، مغز با ارسال علایم خاص به سیستم اعصاب موجب ورود خون بیشتر به محل آسیب دیده می‌شود.

اگرچه درد در اکثر موارد نشانه بیماری است اما چنانچه ادامه داشته باشد تبدیل به وضعیتی مزمن می‌گردد که در این حالت درد تنها یک علامت نیست بلکه خود یک «بیماری» محسوب می‌شود که باید  توجه ویژه ای به آن داشت

انواع درد

درد حاد

لغت حاد از کلمه یونانی به معنای سوزن اقتباس شده است که به درد شدید اشاره دارد.

 درد حاد معمولا با بیماری و زخم همراه است. درد حاد می‌تواند یک لحظه ادامه داشته باشد مثل نیش حشره و یا هفته‌ها به طول بیانجامد مثل سوختگی. هنگامی که شخصی به درد حاد مبتلا می‌شود، دقیقا می‌داند که چه محلی آسیب دیده است

درد مزمن

 اصطلاح مزمن به عبارتی در زبان یونانی اشاره دارد که به معنای زمان است. چنانچه درد بیش از چند ماه ادامه داشته باشد، به عنوان درد مزمن شناخته می‌شود. درد مزمن می‌تواند دائمی و یا متناوب باشد مثل دردهای میگرنی . برخلاف دردهای حاد در حالت مزمن ممکن است علت درد نامعلوم باشد.

تحمل درد

وضعیت احساسی و روانی افراد و تجربیات گذشته آنها در مواجهه با درد در چگونگی تحمل آن بسیار موثر است. به عنوان مثال کودکی که هرگز به دندانپزشک مراجعه نکرده است در برخورد با وسایل دندانپزشکی درد بسیار زیادتری را احساس می‌کند. در حالی که افرادی که قبلا با این وسایل مواجه بوده‌اند درد کمتری را حس می‌کنند. وضعیت فرهنگی مردم نیز در تحمل درد موثر است. چنانچه شما در فرهنگی بزرگ شده‌اید که تحمل مصائب و سوختن و ساختن را به شما آموخته است، بهتر می‌توانید درد را تحمل کنید، در حالی که بعضی اشخاص با کوچکترین ناملایمات بیشترین شکایت و ناراحتی را ابراز می‌کنند.

ماهیت درد و نحوه بروز آن همچنان مورد بحث است و هر روزه با شناخت هر چه بیشتر این فرآیند درمانهای موثرتری برای دردهای مختلف ارائه می‌شود. آنچه در پایان باید بر آن تاکید داشت این گفته محققان است که توجه بیش از حد به درد شدت آن را افزایش داده و آن را غیرقابل تحمل خواهد کرد. پس در مواجهه با درد صبور باشید.

روز پزشک برشما دوست و همکار گرامی مبارک باد

7 Reasons to Become a Doctor

I’m home and everything is back to its old boring self again, so boring that I can’t stand it. I’m just coming out of a “loud conversation” with the department head and the faculty dean, who literally fined me for going to the congress “without their permission”! They didn’t raise a finger for me in the process and now they are punishing me?!?! I just don’t understand.

So I’ve been thinking about what to write in this post. Well, maybe you’ll like this message that I just received from a friend who graduated last year and is now practicing in a remote area of central Iran.

Seven reasons why I want to be a doctor:

1. I hate to sleep.

2. I want to stay in school forever.

3. Nobody can read my hand writing.

4. I have too much money.

5. I think I’ve enjoyed my life enough.

6. I can’t live without tension.

7. I want to pay for my sins!

To that I would like to add:

8. I love spending time with snobby self-centered people who feel they own everyone and everything, and I don’t mind turning into one!

Anyway, I know there is room for a few positive points on that list too, but since I don’t feel very positive right now I’ll leave them to you guys. So feel free to complete the list.

Dr. Soheil Sabet      Urmia Medical University

آفت دهان دکتر جلیل مومن بیت الهی(استادیار گروه بیماریهای دهان و دندان)- دکتر فاطمه مهندس- زهرا آجرلو مقدمه  زخم‌های آفتی می‌تواند بسیار دردناک بوده و با فعالیت‌های روزمره بیمار تداخل ایجاد نماید. از طرف دیگر این زخم‌ها می‌توانند آزار اندکی را برای بیمار ایجاد نمایند. آفت دهان چیست؟ آفت نوعی از زخم‌های دهان محسوب می‌شود. برخی اصطلاحات متداول که برای این زخم‌ها به کار می‌رود عبارتند از: زخم‌های کوچک راجعه آفتی و نیز استوماتیت آفتی راجعه. علت ایجاد آفت چیست؟ مکانیسم دقیق ایجاد آفت هنوز به درستی روشن نیست. ولی به نظر می‌رسد واکنش‌های ایمنی بدن بیمار در ایجاد آن دخیل باشد. زخم‌های آفتی وقتی ایجاد می‌شوند که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام می‌دارد. حضور این مولکولها باعث حمله لنفوسیت‌ها خواهد شد. (همانند حمله همین سلولها به بافت پیوند شده به بیمار). نتیجه این فرآیند پیدایش زخم‌های آفتی خواهد بود. چه عواملی باعث پیدایش آفت دهان می‌شوند؟ عوامل مختلفی باعث پیدایش زخم‌های آفتی می‌شوند. هر یک یا ترکیبی از این موارد می‌تواند در پیدایش زخم‌های آفتی نقش داشته باشد: 1 - استرس‌های روحی روانی(مثلاًافزایش زخم‌های آفتی نزدیک امتحانات دانشجویان) 2 - کمبودهای ویتامینی (مثلاً کمبود ویتامین‌های B1, B2, B6, Bو C) 3 - کمبود سایر مواد تغذیه‌ای: مثل کمبود روی, اسید فولیک, آهن, کلسیم, سلنیم 4 - آلرژی (حساسیت): مثلاً آلرژی‌های غذایی(مثل آلرژی به گلوتن و یا میوه‌هائی مثل لیمو, پرتقال, سیب, گوجه‌فرنگی و یا توت‌فرنگی, پنیر و سایر لبنیات, شکلات, گردو)و یا, افزودنی‌های خوراکی(مثل سینامون آلدئید و یا بنزوئیک اسید)و یا سایر مواد مثل آدامس, مواد دندانپزشکی, داروها و غیره 5 - تغییرات هورمونی: مثلاً افزایش زخم‌های آفتی در خانمها در زمان عادت ماهیانه و یا کاهش زخمهای آفتی در دوران بارداری 6 - مسائل ژنتیکی: شیوع بیشتر آفت در فرزندان بیماران مبتلا در مقایسه با افراد سالم 7 - عوامل عفونی 8 - شرایط پزشکی خاص و بیماریهای مشخص مثل اختلال عمل نوتروفیلی, بیماری بهجت, بیماری التهابی روده, بیماری سیلیاک و کراون و بیماران مبتلا به ایدز 9 - خمیر دندانها یا دهانشویه‌های حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) 10 - تروما یا آسیب به مخاط دهان (مثلاً تحریک مخاط در اثر یک دندان تیز یا بعضی غذاها) داروها: مثل داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی, بتابلاکرها, داروهای شیمی‌ درمانی که همگی ارتباطی با بروز آفت‌های دهان دارند. درمان آ‏فت دهان  هرچند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد ولی روشهایی هست که در کاهش مدت زمان حضور زخم و نیز کاهش درد و ناراحتی بیمار مؤثر است. 1- استفاده از خمیردندانهایی که حاوی سدیم لوریل‌سولفات نباشند. 2- استفاده از محصولاتی که مثل Orabase با ایجاد یک لایه محافظ روی زخم‌ها مانع تحریک آنها توسط عوامل محیطی می‌شوند. 3- محصولات بی‌حس کننده موضعی (مثل لیدوکائین, بنزوکائین) 4- داروهای ضدباکتریایی (مثل سولفات مس و ...) 5- داروهایی که سطح زخم‌های آفتی را شستشو می‌دهند (مثل پراکسید هیدروژن و کار با میدپراکسید) 6- ترکیب شیر منیزی و دیفن‌هیدرامین با نسبت مساوی 4 تا 6 بار در روز 7- داروهای گیاهی: برخی عصاره‌های گیاهی باعث تخفیف علائم بیماران آفتی می‌شوند 8- مصرف مرتب وروزانه ماست که محتوی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس باشد 9- کاهش عوامل آسیب زننده(تروماتیک) دهان مثل دندانهای شکسته, جرم زیاد, پرکردگی‌های تیز و ... 10- رعایت بهداشت دهان به صورت دقیق و منظم 11- عدم مصرف غذاهایی که ایجاد آفت را تشدید می‌نمایند. (مثل غذاهای آلرژیک) 12- درصورت کمبود تغذیه‌ای بایستی مکمل مولتی‌ویتامین مصرف شود. 13- عدم مصرف غذاها و مایعات محرک مثل آب‌لیمو یا رب‌گوجه‌ و ... 14- کاهش استرس 15- داروهای ضدالتهابی که توسط پزشک تجویز می‌شوند: مثل آفتازولAphthasol, Kenalog in orabase که همان تریامسینولون استوناید بوده و به نام تجاری Adcortyl در بازار ایران وجود دارد. 16- داروهای مهارکننده کلاژناز مثل تتراسایکلین و Peridex یا کلرهگزیدین گلوکانات .درمان با کلرهگزیدین می‌تواند سرعت بهبود زخم‌های آفتی را بهبود بخشد. گردآوری از علیرضا افغانی کارشناس میکروبیولوژی از اورمیه

کاربرد داروهای OTC (بدون نسخه) در بارداری

استفاده از هرگونه دارو در دوران حاملگی نیازمند ارزیابی دقیق نسبت خطر / سودمندی است . عده بسیار اندکی از داروهای OTC برای حاملگی و شیردهی

مجوز مصرف دارند.در اغلب شرایط چه استفاده از دارو و چه استفاده از درمانها

و داروهای جایگزین باید تحت نظارت مستقیم پزشک انجام پذیرد. مراجعه به کتابهای راهنما همچنین خلاصه مشخصات داروها در خصوص خطرات احتمالی داروهای مورد مصرف اطلاعات مفیدی فراهم میکند.

تخمین زده میشود حدود یک سوم خانم های باردار در طول حاملگی اقدام به خود درمانی با داروهای میکنند .بسیاری از داروهای بدون نسخه OTC که براحتی از داروخانه ها و سوپر مارکت هاقابل تهیه است در حاملگی نه سالمند و نه سودمند می باشند.

اغلب هیچ گونه شواهد روشن و قابل استنادی در حاملگی وجود ندارد چرا که کارآزمایی های بالینی  در خصوص ایمنی مصرف داروهای OTC تصادفی اصولا در این دسته از بیماران غیر اخلاقی است.

پرهیز از هر گونه خود درمانی در دوران حاملگی ایده آل است ولی آموزش و راهنمایی صحیح بیماران در مصرف داروها راه حل منطقی برای به حداقل رساندن خطرات بالاقوه این اقدام می باشد.انتخاب دارو در حاملگی بیش از آنکه بر پایه اثر بخشی و درمان وضعیت خاصی در بیمار باشد باید بر پایه ارزیابی سلامت دارو برای جنین صورت پذیرد. به همین دلیل در برخی موارد دارویی که برای درمان یک زن حامله مصرف می شود با دارویی که قائدتا" برای یک بیمار معمولی انتخاب اول است فرق دارد معمولا" در چنین شرایطی از داروهایی استفاده گردد که مصرف درازمدت وباسابقه آنها سلامتی شان را بیشتر تایید کرده است. اگر چه دراین گونه موارد هم عدم دسترسی به شواهد و مدارک مستند بر چایه تحقیق وجود دارد.

اصول کاربرد داروها در بارداری

·        در درجه اول تا حد امکان از درمانهای غیردارویی استفاده کنید.

·        داروهایی که از قدرت بیشتری برخوردارند وسلامت مصرف آنها بیشتر تایید شده است معمولا" نسبت به داروهای جدید ارجح اند.

·        تا حد امکان از تهیه فراورده های مخلوط وترکیبی باید اجتناب شود. فراورده های حاوی یک دارو ترجیح داده می شود.

·        از درمان با داروهایOTC.در سه ماهه اول بارداری اجتناب کنید مگر اینکه دلایل قانع کننده ای برای این منظور داشته باشید.

همواره از حداقل دوز دارو و در حداقل زمان ممکن استفاده کنید.

 کاربرد داروها در شیردهی :(ادامه مطلب در قسمت ادامه مطلب ...)

 تهیه و تنظیم : دکتر امیر حسن زاده

 ادامه مطلب...

ارسال سوالات و نظرات ()
ارسال کننده متن فوق: » دکتررحمت سخنی Dr.Rahmat Sokhani ( جمعه 86/5/26 :: ساعت 2:25 صبح )

هپاتیت ویرال (ب) در ایران

تهیه و تنظیم :دکتر سهیل ثابت از اورمیه

انسان تنها مخزن شناخته شده ی ویروس است.

در ترشحات بدن انسان بوفور یافت میشود.

مهمترین راه های انتقال:

1) تزریقات

2) دستگاه گوارش (خوردن تعداد زیادی ویروس)

3) مقاربت

4) جفت

5) تماس بسیار نزدیک (مادر و نوزاد)

6)گاز گرفتن

پیشگیری اولیه

>ارتقای آگاهی بهداشتی مردم – بخصوص افراد در معرض خطر-

>تاکید براین واقعیت که در صورت عدم جلوگیری ممکن است بصورت برق آسا باعث مرگ بیماران گردد یا پس از تبدیل به فرم مزمن باعث سیروز کبدی و عوارض غیر قابل برگشت گردد.

>رفع مشکلات اقتصادی مرتبط با بیماری.

>واکسیناسیون و ایمن سازی انفعالی.

پیشگیری ثانویه

هپاتیت ب درمان اختصاصی ندارد ولی در موارد خاصی میتوان از پیوند کبد بهره برد.

در حال حاضر فقط تاثیر انترفرون آلفا به اثبات رسیده است.

واکسیناسیون علیه هپاتیت ب

   توصیه میکند این واکسن هم مشابه سایر واکسن WHO

ها در بدو تولد تزریق شود.

هم اکنون 100 کشور جهان به این توصیه عمل نموده اند.

در ایران نیز این برنامه از سال 1371 شروع گردیده است.

تصمیم گیری در مورد برنامه ی بیما ریابی ایمنی با آزمایش خون قبل از واکسن بستگی به شیوع عفونت درهر کشور دارد           

   تصمیم گیری بر اساس شرایط اقتصادی و توانایی هر کشور

فواید برنامه ی بیمار یابی در سطح جامعه قبل از واکسیناسیون:

1) میسر شدن امکان معالجه برای بیماران بی علامت.

2) شناخت ناقلان ویروس و آموزش آنها.

3) صرفه جویی واکسن در افراد ایمن (40% مردم ایران).

4) بدست آمدن اطلاعات با ارزش در مورد نحوه ی انتقال.

عوارض برنامه بیمار یابی در سطح جامعه برای هپاتیت ب:

1) هزینه ی زیاد

2) مثبت و منفی کاذب که در هر ازمون دیده می شود.

3) مشکل های اخلاقی و اجتماعی برای کسانی که ناقل شناخته می شوند.

4) گران بودن و کم تاثیری درمان افرادی که ناقل شناخته می شوند.

در سطح ایران وجهان HBVدلایل عدم موفقیت در پیشگیری از عفونت

1) واکسن گران است و تزریق وسیع و دقیق آن نیاز به به تدارکات زیادی دارد.

2) تزریق واکسن باید 3 بار طی 6 ماه صورت گیرد و مثل سایر واکسن ها یکبار تزریق نمی باشد.

3) بسیاری ازپزشکان و کار کنان پزشکی از موارد استعمال و اهمیت و موثر بودن و بی ضرر بودن آن اطلاعی ندارند.

4) دستیابی به گروه های پر خطر و واکسیناسیون آنها مشکل است.

5) شایعات و اطلاعات نا درست در بین مردم و حتی پزشکان در مورد عوارض وجود دارد.

6) راهبرد صحیح و علمی در سطح ملی برای پیشگیری اجرا نمیشود.

مطالبی که باید جهت بررسی دقیق تر در دستور کار کمیته ی کشور هپاتیت قرار گیرد

1)آموزش عمومی به مردم در مورد اهمیت عفونت

2)آموزش به کارکنان پزشکی و پیراپزشکی جهت پیشگیری و درمان صحیح.

3)واکسیناسیون تمام کودکان کشور قبل سن مدرسه (تقریباً تحقق یافته است.)

4)انجام آزمون بیمار یابی واکسیناسیون افراد غیر ایمن در سطح کشور (بخصوص زنان سنین باروری)

5)شناسایی گروه های پر خطر و واکسیناسیون افراد غیر مبتلا و آموزش و درمان افراد مبتلا.

   در حد اقل 4 استان کشدر بجز تهران.HBV-DNA6) راه اندای آزمون

HBV 7)برنامه ریزی جهت درمان افراد با هپاتیت مزمن

8)برنامه ریزی جهت تولید واکسن در کشور.

9)برنامه ریزی جهت تولید انترفرون و داروهای ضد ویروسی در داخل کشور.

HBV10)برنامه ریزی جهت بیمار یابی حامل های سالم 

حجاب قدرتمندترین انتی بادی  علیه بیماریهای شیطانی

تهیه و تنظییم : ناصر خلجی کارشناس ارشد فیزیولوژی مرکز اموزشی درمانی امام خمینی(ره)اورمیه   

فطری بودن پوشش : 

حجاب و پوشش در تمام ادیان و مذاهب ، دارای جایگاه خاصی است و یکی از دلایل اساسی آن این است که حجاب و عفاف یک امر فطری است .

داستان حضرت آدم و حوا نیز فطری بودن پوشش را اثبات می کند در قران کریم در مورد داستان حضرت آدم و حوا چنین آمده است آنگاه که آدم و حوا از درخت ممنوعه چشیدند . پوشش خود را از دست داده ( عورتشان آشکار گردید ) و به سرعت با برگ درختان بهشتی خود پوشاندند .

این احساس شرم از برهنگی ، حتی بدون حضور ناظر بیگانه و سرعت در پوشاندن خود به وسیله برگ ها ( ولو به طور موقت ) از آن جهت که تحت هیچ آموزش یا فرمانی از جانب خداوند یا فرشته وحی و یا تذکر هر یک به دیگری صورت نگرفته است . بیانگر فطری بودن پوشش درانسان است و ثابت می کند که لباس و پوشش به تدریج و بر اثر تمدن ها ایجاد نشده است ، بلکه انسان های نخسین ، یا به تعبیر بهتر ، نخستین انسان ها ، به طور فطری بدان گرایش داشته اند و بنا به گواهی متون تاریخی ، در اکثر قریب به اتفاق ملت ها و آئین های جهانی ، حجاب در بین زنان ، معمول بوده است هرچند حجاب در طول تاریخ فراز و نشیب های زیادی را طی کرده و گاهی با اعمال سلیقه حاکمان ، تشدید یا تخفیف یافته است ولی هیچگاه به طورکامل از بین نرفته است .

حجاب مصونیت است نه محدودیت :

حجاب در لغت به معنای حایل شدن – پوشاندن – مانع شدن است .

حجب به معنای پرده – پوشش – لباس – پارچه و هر چیزی که چیز دیگر را بپوشاند یا هر مانع وسایل و فاصله میان دو یا چند چیز حال که به معنای لغوی حجاب پی بردیم ، معلوم می شود که حجاب مصونیت و اطمینان بخش است نه محدودیت آور چرا که گوهر وجودی انسان ارزشمندترین و گرانمایه ترین چیزی است که از جانب خداوند باریتعالی ، آن مهربانترین مهربانان به ودیعه گذارده شده است و هر چیز ارزشمند نیازمند مراقبت ، محافظت ، نگهبانی و ممانعت از مفقود شدن و دست درازی و سرقت است و گوهر ارزشمند وجود آدمی به مراقبت نیازمند چنین مراقبتی است آیا چنین عملی محدود کردن و یا محروم کردن است یا مصونیت

بعضی افراد بدحجابی و یا بی حجابی را آزادی دانسته و آن را لازمه ای پیشرفت و ترقی می دانند و حجاب را مانع این پیشرفت . هر انسانی شریف و آزاد است مرد باشد یا زن ، سفید باشد یا سیاه ، تابع هر کشور یا مذهبی که باشد .

پوشیده بودن زن ، در همان حدودی که اسلام تعیین کرده موجب کرامت و احتراماٌ بیشتر اوست زیرا او را از تعرض افراد جلف و فاقد اخلاق مصون می دارد .آری اگر کسی بگو بد زن را باید در خانه حبس کرد این باآزادی طبیعی و حیثیت انسانی و حقوق خدادادی زن منافات دارد چنین چیزی در حجاب های غیر اسلام بوده است ولی در اسلام نبوده و نیست .

آثار و فوائد حجاب :

 - رعایت حجاب در سلامت و پاکی اجتماع موثر است به علت تاثیر زیاد آن در استحکام خانواده به عنوان پایه و اساس اجتماع و نیز تاثیر آن در ساخته شدن فرزندان با تربیت صحیح و پاک نگه داشتن محیط اجتماع از عوامل تحریک آمیز حیوانی معلوم است وقتی کانون خانواده گرم وپرجاذبه باشد این گرمی و استحکام دربالا بردن روحیه عمومی مردم و جامعه تاثیر بسزایی خواهد داشت وقتی کودکان چنین خانواده با تربیت صحیح و تعادل روحیه و افکار پرورش یافتند در جامعه منشاء سازندگی ترقی و تعالی می شوند .

- با رعایت حجاب ریشه بسیاری از تفاخرها –تکاثرها ، اسرافها – تحریک های بی موقع در اجتماع کنده خواهد شد و بذر فساد خشکیده خواهد شد . چرا که دیگر زنان عمر خود را به جای صرف  در اینگونه ضد ارزش ها در جهت هدف نهایی زندگی انسانی و سعادت راستین صرف می کنند و لذا دیگر ، گناه به فساد کشاندن سایر افراد جامعه و اتلاف عمر آنان و ایجاد زمینه برای انواع فساددر اجتماع صورت نمی گیرد .

بیماریهای قلبی عامل ۳۸ درصد مرگها در ایران است

بیماریهای قلب و عروق عامل یک سوم مرگها در ایران و جهان است و سالانه ۱۵ میلیون نفر از ۵۰ میلیون مرگ در دنیا به علت این بیماری اتفاق می‌افتد.

میزان مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلب و عروق در ایران البته نسبت به آمار جهانی بیشتر است به طوری که حدود ۳۸ درصد مرگها در ایران به علت بیماریهای قلب و عروق است.
به طور کلی بین ۴ تا ۶ درصد مردم هر کشور به بیماریهای قلب و عروق مبتلا هستند و به طور مثال ۱۵ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به این نوع بیماری هستند، در ایران البته به علت جوانتر بودن جمعیت نرخ شیوع این بیماری کمتر است و اگر نرخ سه درصد را برای شیوع بیماریهای قلبی در ایران در نظر بگیریم حدود دو میلیون نفر در ایران مبتلا به این بیماری هستند که به ازای هر ۳۰ نفر بیمار قلبی یک نفر سکته هر سال می‌کند.
بیماریهای قلب و عروق به عوامل مختلفی بستگی دارند دسته‌ای از این عوامل غیر قابل پیشگیری هستند مانند عوامل ژنتیک، نژاد، سن و جنس زیرا بیماریهای قلب و عروق به طور کلی در بین مردان بیش از زنان، سیاه پوستان بیش از سفید پوستان و افراد مسن بیش از جوانان شایع هستند.
تا سن ۴۰ سالگی شانس بروز بیماری قلبی در مردان دو برابر زنان است و هر چه سن بالاتر می‌رود این نسبت کمتر می شود به طوری که از سن ۵۵ سالگی به بعد تقریبا امکان ابتلا به این بیماری در زنان و مردان یکسان است.
از نظر عوامل قابل پیشگیری نیز می‌توان به مصرف سیگار، چربی و فشار خون بالا، کم تحرکی، مصرف غذاهای چرب، استرس و کم تحرکی اشاره کرد و در صورتی که دو عامل از این عوامل در فردی باشد امکان بروز بیماری دو برابر نمی‌شود بلکه چند برابر بیشتر می‌شود.
به طوری کلی اگر هر فرد روزانه نیم ساعت تند راه برود ۲۰ درصد شانس ابتلا به بیماری قلبی در او کم می‌شود و با نکشیدن سیگار، مصرف نکردن غذاهای چرب و کنترل چربی و فشار خون تا ۵۰ درصد شانس ابتلا به این بیماری قابل کاهش است.
درمان بیماریهای قلبی در ایران اگر چه ارزانتر از بسیاری از کشورهای دنیاست ولی باز هم نسبت به درمان سایر بیماریها در کشور گرانقیمت است، به طوری که هزینه عمل جراحی قلب در آمریکا به طور متوسط ۶۰ هزار دلار است در حالی که حتی در بخش خصوصی ایران این هزینه حدود ۱۵ هزار دلار و در بخش دولتی حدود ۵/۲ میلیون تومان است.
تهیه و تنظیم از عبدالله حسینلو کارشناس ارشد فیزیولوژی مرکز اموزشی درمانی امام خمینی (ره) اورمیه

مهندسی هسته ای و پرتوپزشکی

Bone densitometry
تراکم سنجی استخوان جهت اندازه‌گیری محتویات معدنی استخوان استفاده می‌شود و این اندازه‌گیری کاهش توده استخوانی را بخوبی نشان می‌دهد.
تراکم سنجی استخوان جهت تشخیص پوکی استخوان و تعیین ریسک شکستگی استخوان بسیار مفید است. اغلب روشهای اندازه‌گیری مواد معدنی استخوان bone mineral density (BMD) بسیار سریع و بدون درد می‌باشد.
روشهای در دسترس BMD شامل DEXA و استفاده از x،CT-Scan ستون فقرات، مچ دست، بازو و یا ساق پا (Quantity CT or (QCT ، Osteo CT، و یا Ultrasoundمی‌باشند.

mass screening purposes برای اهداف غربالگری عمومی یک نوع روش رسپتومتری قابل حمل و پرتابل وجود دارد. در این روش از یک وسیلهDexa x-ray یا واحدquantitative ultrasound استفاده می‌شود. هر دو نوع این آزمایشات موبایل، مچ دست انگشتان یا پاشنه پا را مورد آزمایش قرار می‌دهد.
روشهای موبایل دانسیتومتری دقت تکنیک‌های ثابت و غیر موبایل را ندارند چون تنها یک استخوان را مورد آزمایش قرار می‌دهند.
استخوانی که مواد معدنی خود را از دست داده ضعیف می‌شود و احتمال شکستگی بالایی دارد وbone densitometry قبل از شکستگی و احساس ضعف در استخوان این کاهش را نشان می‌دهد.
DEXA رایج‌ترین روش دنسیتومتری است. این روش بی‌درد بوده و احتیاج به هیچ تزریق، روش تهاجمی، مسکن یا رژیم خاص و مراقبت‌های ویژه ندارد.
در طی این آزمون بیمار روی تخت دراز کشیده و سیستم قسمتهای مورد نظر بدن را اسکن می‌کند (به طور معمول مهره‌های پایینی ستون فقرات و لگن) مدت زمان اسکن تنها چند دقیقه است. اشعه x مورد استفاده در DEXAکمتر ازChest x-ray است. دانسیته استخوانی هر بیمار با نمودار افراد سالم مقایسه می‌شود و نتیجه اعلام می‌شود.
روش جدید اندازه‌گیری استئوپروز استفاده از اولتراسوند است. سیستم اولتراسوند اندازه‌گیری مواد معدنی استخوان، بسیار کوچکتر و ارزانتر ازDexa است و زمان انجام این کار حدود 1 دقیقه می‌باشد.

مزایای استفاده از اولتراسوند دنسیتومتری
-1- هیچ اشعه یونسازی وجود ندارد
-2-- امکان تکرار تصاویر ناحیه مورد نظر
-3- مشخص شدن میزان مواد معدنی ناحیه مورد نظر(Region of interest (ROI به همراه حدود هندسی آن
 -4- دقت 5/0%
 -5-  کنترل اتوماتیک درجه حرارت برای معتبرترین اندازه‌گیری
 -6- کالیبراسیون دقیق و کنترل داخلی
 -7- سرعت بالای آزمون 3ms
 -8- نمایش رنگی تصاویر برای ارزیابی بهتر دانسیته
 -9- قیمت کم نسبت به تجهیزات DEXA
 -10- ذخیره‌سازی تصاویر بیماران برای مدت طولانی به منظور پیگیری
 -11- دسترسی آسان به تصاویر برای اپراتور
 -12- ضبط تصاویر پاشنه
 -13- مقایسه بین چندین تصویر

تهیه و تنظیم از نسرین ون ابادی کارشناس مرکز اموزشی درمانی امام خمینی (ره)اورمیه 

لیزیک   (LASIK)

تاریخچه:

در سال 1991 دکتر یوناس پالیکاریس در هراکلیون کرت (یونان) اولین کسی بود که با استفاده از دستگاه میکروکراتوم لایه نازکی از قرنیه را برداشت و سپس با استفاده از لیزر اکسایمر بخشی از بافت قرنیه را تراش داد. با ابداع لیزیک این عمل به سرعت عمومیت یافت و در بسیاری از مراکز جایگزین سایر روشها مانند RK (برش قرنیه) و PRK (لیزر) گردید، گرچه امروزه این روش ها هر کدام کاربردهای خاص خود را نیز دارند.

تکنیک عمل:

در عمل لیزیک دو عمل با هم ترکیب میشوند تا عیب انکساری اصلاح شود. نخست با استفاده از یک وسیله اتوماتیک بنام میکروکراتوم لایه نازکی از قرنیه برداشته می‏شود. وجود این لایه نازک اجازه بهبود سریع دید و کاهش ناراحتی‏های پس از عمل را می‏دهد. امروزه از انواعی از لیزر جهت برداشتن این لایه هم استفاده می شود.

سپس با استفاده از لیزر اکسایمر که با کنترل کامپیوتر صورت میگیرد قرنیه تراش داده میشود و به این ترتیب عیب انکساری اصلاح می‏گردد. لیزر اکسایمر از جنس نور ماورای بنفش می‏باشد و همان لیزری است که در عمل پی.آر.کی (لیزر) مورد استفاده قرار می‏گیرد. لایه نازک محافظ پس از تراش قرنیه به جای اولیه خود باز گردانده ‏شده، بدون اینکه نیاز به بخیه باشد پس از چند دقیقه در محل خود چسبیده و محکم می‏شود، بنابراین به پانسمان هم نیازی نیست.

کل زمان این عمل برای هر چشم کمتر از 10 دقیقه میباشد و بیمار ضمن عمل احساس درد نمی‏کند. بهبود دید سریع بوده و با درد کم یا بدون درد همراه می‏باشد. قطره‏های چشمی پس از عمل فقط برای یک هفته استفاده می‏شود. لیزیک یک روش موثر برای اصلاح نزدیک‏ بینی‏های متوسط و شدید است. از نظر کارایی می‏توان لیزیک را موفق‏ترین روش اصلاح عیب انکساری دانست. همچنین آستیگماتیسم‏های همراه با نزدیک‏بینی نیز با این روش اصلاح می‏گردند. این عمل برای درمان دوربینی و آستیگماتیسم همراه با آن کاربرد دارد. میزان موفقیت در این نوع عیب انکساری کمتر می‏باشد.

نتایج:

تقریبا هرکسی که تحت عمل جراحی قرار میگیرد میخواهد بداند که شانس بدست آوردن نتیجه رضایت بخش چقدر است. برای نزدیک‏بینی کم و متوسط (تا 7- دیوپتر) در حدود 95% بیماران دید بدون عینک 10/5 تا 10/6 یا بیشتر را به دست می‏آوردند و 85% شانس دید بدون عینک 10/8 تا 10/9 یا بهتر را دارند. این بدان معناست که وابستگی افراد به میزان بسیار بالایی به عینک کم شده اما ممکن است برای انجام کارهای دقیق‏تر چشمی مانند رانندگی، علی‏الخصوص در شب به یک عینک با شماره کم نیاز داشته باشند.

برای میوپی بالا (بالای 7- دیوپتر) در حدود 85% بیماران دید بدون عینک10/5 تا 10/6 یا بهتر و70% دید بدون عینک 10/8 تا 10/9 یا بهتر بدست می‏ آورند.

مزایا:

• بهبود سریع : اغلب بیماران پس از یک یا دو روز می‏توانند به فعالیت‏های روزمره باز گردند. غالبا درد وجود ندارد و بعد از 24 ساعت دید مفیدی ایجاد می‏شود. در آر.کی. (برش قرنیه) و پی.آر.کی. (لیزر) ناراحتی‏ها بیشتر است.
• تصحیح طیف وسیعی از میوپی: با استفاده از لیزیک حدود 12 دیوپتر نزدیک‏بینی را می‏توان بخوبی اصلاح کرد. در حالیکه استفاده از پی.آرکی. (لیزر) برای نمره بالا (بیش از 7 دیوپتر) می‏تواند منجر به کدورت قرنیه، کاهش دید و بازگشت بخشی از نمره چشم شود. همچنین عمل آر.کی. (برش قرنیه) معمولا قادر به اصلاح بیش از 5 تا 6 دیوپتر نیست.
• قابلیت تکرار: در مورد تصحیح کمتر از حد با عمل لیزیک، میتوان با بلند کردن لایه نازکی که در طی عمل اول ایجاد شده و لیزر مجدد، این عمل را تکرار کرد. بهبودی مانند عمل اول سریع است.
• پایداری طولانی مدت اثر عمل: اغلب مطالعات نشان می‏دهد که در عرض 6-3 ماه نمره چشم ثابت می‏شود، چرا که پس از این مدت تغییر ناچیزی در ساختمان قرنیه و ترمیم متعاقب آن ایجاد می‏شود.
• حفظ ساختمان طبیعی قرنیه: لایه نازک برداشته شده بعد از چند روز کاملا محکم می‏گردد، به شکلی که با پلک ‏زدن یا مالش چشم جابجا نمی ‏شود. در عمل لیزیک بر خلاف عمل آر.کی. یا برش قرنیه، استحکام قرنیه و مقاومت آن در مقابل ضربه کاهش نمی‏یابد‏‏.
• عدم ایجاد کدورت: بر خلاف پی.آر.کی. (لیزر) که در نمره‏های بالا احتمال کدورت قرنیه در آن وجود دارد، در عمل لیزیک هیچگونه کدورتی در قرنیه ایجاد نمی‏شود.
• عدم نیاز به استفاده طولانی مدت از قطره‏های چشمی: در عمل لیزیک بر خلاف پی.آر.کی. نیازی به کنترل ترمیم زخم با استفاده از قطره‏های استروییدی نیست. بیماران لیزیک معمولا بیش از یک هفته به دارو نیاز ندارند.

معایب:

• عمل لیزیک نیازمند جراح ماهر است. بخاطر پیچیدگی عمل، تجربه کافی برای حصول نتیجه مناسب لازم است. چشم پزشکان نور به عنوان پیشگامان این عمل در ایران، هزاران عمل لیزیک را با نتایج عالی انجام داده‏اند و در این زمینه ایران از جمله کشورهایی است که تجربه بسیار زیادی دارد.
• قیمت وسایل گران است. قیمت دستگاه لیزر و وسایل مورد نیاز 400 میلیون تومان و هزینه نگهداری سالانه آن حدودا 50 تا 100 میلیون تومان است. با تغییرات سریع تکنولوژی، لیزرها را بایستی اغلب به روز کرد و تمامی این هزینه به کلینیک تحمیل خواهد شد.

عوارض:

همانند هر روش جراحی در لیزیک نیز عوارضی ممکن است ایجاد شود که شامل تصحیح کمتر از حد، تصحیح بیش از حد و کاهش بهترین دید می‏باشند. تصحیح کمتر از حد هنگامی ایجاد می‏شود که بافت کافی برای اصلاح کامل دید برداشته نشود و تصحیح بیش از حد وقتی اتفاق می افتد که بافت بیشتری برداشت شده است. تصحیح کمتر از حد را می‏توان در عمل جراحی مجدد اصلاح کرد ولی درمان تصحیح بیش از حد مشکل‏تر می‏باشد. در هنگام برداشتن لایه نازک از قرنیه توسط میکروکراتوم ممکن است مشکلاتی ایجاد شود که شامل عدم توانایی در ایجاد لایه به اندازه، ضخامت و یا شکل مناسب، جابجایی لایه پس از عمل و عفونت می‏باشد. به جز عفونت سایر عوارض لایه معمولا بدون اینکه برای دید بیمار مشکلی ایجاد کنند درمان می‏شوند. احتمال عفونت یک در 5 هزار است که بسیار کمتر از میزان وقوع آن در لنزهای تماسی می‏باشد و بر خلاف آن که در تمام مدت استفاده از لنز تماسی چشم در معرض عفونت قرار دارد در این عمل احتمال وقوع آن محدود به همان 1 تا 4 هفته نخست بعد از عمل می‏گردد.

اگرچه پس از عمل، عیب انکساری اصلاح می‏شود و دید خوبی بدست می‏آید، اما بعضی بیماران بعد از عمل لیزیک یک یا چند مورد از عوارض زیر را کم و بیش تجربه می‏کنند.

• دیدن هاله یا سایه در کنار تصویر و اعوجاج مختصر در چند ماه اول شایع است، ولی این عوارض بندرت در فعالیت‏های معمول ایجاد مشکل می‏کند. عمده این مشکلات بتدریج در 1 تا 3 ماه اول بعداز عمل خود به بخود از بین می‏روند.
• میوپی در شب: چون در این عمل فقط بخش مرکزی قرنیه تغییر شکل پیدا می‏کند، در هنگام باز شدن مردمک در شب نور از محیط قرنیه که تغییر شکلی پیدا نکرده است، وارد چشم می‏شود و ایجاد نزدیک‏بینی می‏کند. حتی اگر در روز دید عالی وجود داشته باشد، در شب ممکن است برای دید کامل احتیاج به عینک مختصری باشد.
• خشکی چشم: در روند ترمیم پس از عمل لیزیک ممکن است بیمار احساس خشکی چشم کرده و به قطره اشک مصنوعی برای تسکین موقت نیاز داشته باشد.
• ناراحتی و درد: در لیزیک اغلب محدود به شش تا 24 ساعت اول پس از عمل است و براحتی با مسکن ها رفع می‏شود. در این مدت چشم بصورت موقت به نور خورشید حساس‏تر می‏شود.

در 4 تا 6 هفته نخست بعد از عمل کیفیت دید علی الخصوص دید نزدیک افت می‏کند که به تدریج و بصورت خود بخودی بهبود می‏یابد. مشکلات دید نزدیک در افرادی که در سنین پیرچشمی قرار دارند و تحت عمل قرار می‏گیرند بیشتر نمود دارد و همانطور که قبلا اشاره گردید، این افراد پس از عمل نیاز به عینک مطالعه خواهند داشت.

 تهیه و تنظیم از نسرین ون ابادی  کارشناس پرستاری مرکز اموزشی درمانی امام خمینی (ره)اورمیه